[zCentrum]

Andrzej Rostworowski
Ziemia, której już nie zobaczysz. Wspomnienia kresowe
Wydanie II rozszerzone; Czytelnik 2015

Rostworowski Andrzej (ur. 1899 w Wilnie – zm. 1980 w Krakowie), syn znanego wileńskiego budowniczego i architekta Tadeusza Maria Rostworowskiego. Dzieciństwo i wakacje spędzał na Polesiu w majątkach Narowli i Rudakowie, które należały do jego krewnych. Uczył się w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, w czasie wielkiej wojny w gimnazjum w Warszawie i Moskwie. Dokładnie opisuje organizację Zakładu oraz naukę i życie pięciuset pięćdziesięciu uczniów …. Poza uczniami pochodzącymi z Galicji, w Zakładzie uczyło się:
z Poznańskiego dziesięciu – dwunastu uczniów, a z Królestwa i Litwy czterdziestu – pięćdziesięciu ….

W 1917 roku wstąpił do I Korpusu Polskiego, formowanego w Rosji pod dowództwem gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego; brał m.in. udział w opanowaniu przez Polaków Bobrujska. W 1918 roku dotarł przez Wilno do Warszawy
i został podoficerem saperów w Wojsku Polskim. Przez następne dwa lata uczestniczył w walkach z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim i w bitwie warszawskiej, odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
W 1922 roku w stopniu oficerskim przeszedł do rezerwy, a lata służby wojskowej barwnie opisuje.

W 1924 osiadł w odziedziczonym majątku Skobejki k. Szczuczyna w województwie nowogródzkim. Wybudował tam dwór i przez 15 lat gospodarował na ziemi. Zmobilizowany ponownie w stopniu kapitana saperów w 1939 roku, uczestniczył w obronie Warszawy; dostawszy się do niemieckiej niewoli, do 1945 przebywał w oflagach.
Po wyzwoleniu wrócił do Polski, zamieszkał w Krakowie. Od 1961 roku spisuje wspomnienia, „do szuflady”.

„ Życiorys Andrzeja Rostworowskiego był w pewnym sensie typowy dla kresowego ziemiaństwa. ”
- napisał Andrzej Garlicki w Posłowiu.

Z pewnością tak, ale do września 1939 roku.
Jedni po 1945 pozostali poza Polską, inni wrócili do kraju w nowych granicach mimo utraty rodzinnej dziedziny.
O losach powojennych nie piszą.