Intelektualizm (łac. intellectualis - umysłowy) - stanowisko podkreślające szczególną rolę intelektu, intelekcji lub intuicji intelektualnej w życiu ludzkim.
Przeciwstawiające się przede wszystkim woluntaryzmowi i aktywizmowi, obecne najszerszej w tradycji arystotelesowskiej i tomistycznej.
W innym sensie jest to stanowisko głoszące prymat intelektu nad pozostałymi władzami psychicznymi człowieka.
Intelekt – (łac. intellectus: percepcja, postrzeganie, poznanie), zdolności umysłowe, kultura umysłowa człowieka (potencjalnie również istot pozaziemskich czy sztucznej inteligencji). Odnosi się do zdolności uzyskania i wykorzystania wiedzy, rozumienia myśli, poznania. Również inna nazwa umysłu, rozumu, inteligencji (w odróżnieniu od uczuć, woli, zmysłów). Ogólnie rzecz ujmując jest iloczynem zdolności umysłowych, doświadczenia oraz wiedzy człowieka i możliwości ich wykorzystywania. Termin ten jest ściśle związany z rozsądkiem i rozumieniem.
Geneza słowa intelekt pochodzi od łacińskich słów inter (między) oraz lego (wybierać) co po połączeniu oznacza "wybierać między".
Intuicja
Intuicja (z łac. intuitio – wejrzenie) – proces myślowy polegający na szybkim dopasowaniu danej sytuacji, problemu, zagadnienia do znanych już szablonów i zależności.
Objawia się w postaci nagłego przebłysku myślowego, w którym dostrzega się myśl, rozwiązanie problemu lub odpowiedź na nurtujące pytanie. Często mylona jest z przeczuciem o podłożu emocjonalnym. Natura intuicji wynika z tego, że jest ona procesem podświadomym, którego nie można kontrolować, można jedynie dopuszczać lub odrzucać podawane przez intuicję rozwiązania. Jest ona procesem bardziej kreatywnym i działającym na wyższym poziomie abstrakcji w porównaniu do myślenia logicznego.
Poziomy intuicji:
fizyczny
emocjonalny
intelektualny
Typy funkcjonalne:
intuicja odkrywcza (myślenie logiczne przerywane intuicją)
intuicja twórcza (generatywna)
intuicja wartościująca (podświadome ostrzeżenia dotyczące wyborów – podobne do emocjonalnych przeczuć, lęków i często z nimi mylone)
intuicja operacyjna
intuicja przewidywawcza
Intuicję jak i inne procesy myślowe można ćwiczyć. Jedną z metod jest metoda dziennika intuicji.
Istnieje także pojęcie kobieca intuicja. Jedna z teorii głosi, że obie płci mają taką samą zdolność do rozwijania intuicji, ale u mężczyzn, ze względów kulturowych, wyżej ceni się myślenie logiczne. Stąd też intuicja przypisywana jest stereotypowo tylko kobietom.
Pochodzenie nazwy
Rdzeń wyrazu "intuicja" pochodzi od łacińskiego słowa intueri, co oznacza przyglądać się, obserwować. Dzisiejsze znaczenie wywodzi się ze średniowiecznego łacińskiego słowa intuitio, co oznacza podszept, przeczucie. Słowniki pod hasłem "intuicja" podają również przeczucie, zdolność przewidywania lub twórcza wyobraźnia.
|