W XVI wieku większość jaworzan zmieniła wyznanie i została protestantami.
Teraz, gdy Polacy wyjeżdżają do pracy na Zachód, warto wiedzieć, że w średniowieczu Jawor był ziemią obiecaną dla Niemców. Mieli tutaj lepsze warunki do życia niż w rodzimej Moguncji.
Przeszło tysiąc lat przed narodzinami Chrystusa, nad Nysą, zwaną wówczas Szaloną, mieszkali prajaworzanie, w VII wieku n.e. osiedliło się tu słowiańskie plemię Trzebowian. Trzysta lat później ziemie te do swojego państwa włączył Mieszko I.
Mniej więcej w tym samym czasie klęska głodu dotyka sąsiednie księstwa niemieckie, a osadnicy z Moguncji zasiedlają Jawor.
Według różnych źródeł około 1275 roku osada nabywa prawa miejskie.
Kościół
W roku 1654 rozpoczęła się budowa Kościoła Pokoju. Takie same świątynie zbudowano później jeszcze w Głogowie i Świdnicy. Ich powstanie wiąże się z zawarciem pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią (w roku 2001 jaworski i świdnicki kościół zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO).
W roku 1709 cesarz Józef I liberalizuje politykę wobec protestantów, czego wyrazem jest pozwolenie na budowę wieży w Kościele Pokoju.
Bitwa pod Strugą
Pod koniec XVIII wieku przybywa tutaj batalion fizylierów, żołnierzy lekkiej piechoty. I tak Jawor staje się miastem garnizonowym. W latach 1806 – 1808 zajmują go wojska napoleońskie. Krótko stacjonują tu ułani Legi Polsko-Włoskiej śpieszący na bitwę z wojskami pruskimi pod Strugą. W maju 1813 r. rozegrała się w okolicach Jawora krwawa bitwa, w której zginęło trzy tysiące ludzi.
Po zakończeniu wojny w Jaworze rozwijają się duże zakłady zatrudniające kilkaset czy nawet kilka tysięcy pracowników, takie jak Cukrownia Jawor, Kuźnia czy Pollena. •
Przy pisaniu tekstu korzystałem z książki Jana Rybotyckiego pt. „Jawor od A do Z”.
Zygmunt Mułek - POLSKA Gazeta Wrocławska
Baszta Strzegomska.Plac z ratuszem