Zioła w doniczce Autor: Oliwka Kamińska
Nic tak nie poprawia smaku potraw jak aromat świeżych ziół. I chociaż czas ich kwitnienia w ogródkach się kończy, możesz go przedłużyć. Jeśli chcesz mieć świeże zioła, gdy zaczną się jesienne chłody, najwyższy czas je posadzić w domu. Wystarczy im zwykła doniczka i odrobina twojego zainteresowania.
Zielone pęki ziół to wspaniała ozdoba kuchennego okna i świeża, dostępna na wyciągnięcie ręki, moc aromatu i smaku. Ich uprawa w domu wcale nie jest trudna. Wymaga tylko odrobiny czasu i cierpliwości przy ich codziennym podlewaniu, ale czy nie tego samego wymagają od nas kwiaty? Nasiona do wysiewu ziół kupisz w każdym sklepie ogrodniczym lub zielarskim. My przedstawiamy ci ich zalety, wykorzystywane w kuchni i medycynie, a także wymogi ich domowej uprawy. Sama zdecyduj, co chcesz, aby rosło na twoim parapecie w kuchni.
Jaka doniczka?
Wybierając pojemnik na zioła, weź pod uwagę koniecznie korzenie roślin, które w nim zasadzisz. Te o krótkich - np. tymianek, bazylia, możesz posadzić w płytkich misach. Inne (melisa, estragon) - w głębszych, o średnicy co najmniej 20 cm.
Jaka ziemia?
Zioła nie lubią podmokłej ziemi. Zakładając ogródek na parapecie, zrób w pojemnikach otwory drenażowe, wsyp na dno warstwę żwiru lub tłuczonej ceramiki (to zapobiega zawilgoceniu), a następnie tradycyjną ziemię doniczkową.
Jak podlewać?
Hodowane w domu zioła podlewamy codziennie. Gdy jest chłodniej - dwa razy w tygodniu.
Melisa
Wykorzystywana była od dawna w medycynie ludowej. Świeże zmiażdżone liście łagodzą ugryzienia owadów. Napar działa uspakajająco i łagodzi bóle głowy.
W kuchni - nadaje się do białego sosu do ryb i wszystkich potraw wymagających smaku cytrynowego. Idealna do koktajli i deserów, a także jako ozdoba dań.
Jak uprawiać?
Melisa lubi miejsca słoneczne. Liście, zerwane przed kwitnieniem mają silniejszy aromat.
Melisa
Szczypior
Znany i powszechnie lubiany szczypior ma już ponad 4 tys. lat. Ułatwia trawienie i lekko przeczyszcza układ pokarmowy. Odstrasza mszyce.
W kuchni świetny do sałatek, twarożków i zup. Ale należy pamiętać, aby go nie gotować! Doskonały także do ryb, ziemniaków, zimnych sosów i koniecznie - do śledzia.
Jak uprawiać?
Dobrze czuje się w słońcu, ale toleruje też niewielki cień. Należy go podlewać tylko wówczas, gdy ma sucho. Po obcięciu kwiatów, zyska lepszy smak.
Szczypior
Tymianek
Rzymscy żołnierze kąpali się w wodzie z tymiankiem, gdyż uważali, że zioło to dodaje męstwa. Dla Greków natomiast było ono synonimem dobrobytu - olejku z tego zioła używali do masażu i kąpieli. Współcześnie właściwości tymianku także są nieocenione. Napar z jego liści poprawia krążenie i zmniejsza kaca. Łagodzi kaszel i ból gardła, a mocny wywar jest środkiem dezynfekującym. Tymianek zaparzony razem z rozmarynem ma działanie przeciwłupieżowe.
W kuchni - dodaje się go do bulionów, marynat i farszów. Jest doskonałą przyprawą do steków, pieczeni, ziemniaków, zup i sosów pomidorowych. Najlepsze są świeże liście - nowalijki.
Jak uprawiać?
Lubi miejsca suche i nasłonecznione. Jest wrażliwy na mróz, dlatego uprawia się go jako roślinę jednoroczną. Liście zbiera się tuż przed kwitnieniem.
Rada - tymianek będzie dobrze rósł, jeśli po kwitnieniu przystrzyżesz go nożycami.
Tymianek
Bazylia
Uważano ją za roślinę mającą boską energię. W Indiach składano na nią przysięgę w sądzie, a w Meksyku nosi się ją w kieszeni, aby przyciągnąć pieniądze. My, idąc za przykładem mieszkańców basenu Morza Śródziemnomorskiego, wykorzystujemy ją głównie w kuchni. Zioło to przyspiesza trawienie, a postawione na parapecie w oknie - odstrasza owady.
W kuchni - świetnie smakuje ze świeżymi pomidorami. Roztarta z oliwą i orzeszkami pinii - staje się składnikiem popularnego sosu pesto. Dodawaj ją do sałatek z ryżem i fasoli, do mozarelli i spaghetti. Jest niezwykle aromatyczna.
Jak uprawiać?
Bazylia lubi miejsca jasne, ale osłonięte przed bezpośrednim słońcem i wiatrem. Podlewa się ją tylko w południe. Doskonale rośnie w doniczce.
Bazylia
Rozmaryn
Rozmaryn, czyli po łacinie "róża morska", dawniej uważany był za symbol miłości i dlatego wplatano we wianki młodych panien. Wzmacnia pamięć. Liście dodane do kąpieli - pobudzają krążenie.
W kuchni - to ważny składnik kruchych mięs. Doskonale pasuje dodany do baraniny i wieprzowiny. Ułatwia trawienie.
Jak uprawiać?
Lubi słońce, ale trzeba go chronić przed przeciągami. Jego liście można zrywać cały rok.
Rozmaryn
Mięta
W dawnych czasach uważano ją za symbol gościnności. To uniwersalna przyprawa stosowana w kuchni hinduskiej i azjatyckiej. Jej zapach odstrasza mszyce, pchły i mrówki, dlatego warto mieć ją zawsze w domu. Najbardziej znana jest ze swych właściwości leczniczych - napar pomaga na kłopoty z trawieniem. Pije się go także przy przeziębieniach i grypie. Zimna herbata z mięty uspokoi czkawkę.
W kuchni - liście mięty używane są do sosów, syropów, sałatek. Doskonała także do baraniny. Napar ze świeżej mięty działa orzeźwiająco.
Jak uprawiać?
Najlepsze dla niej są miejsca lekko zacienione. Ziemia, w której rośnie, powinna być wilgotna, z dużą ilością próchnicy.
Mięta
Estragon
Z uwagi na swój pikantny smak i ostry zapach, był nazywany smoczym zielem. Napar z jego liści poprawia apetyt i działają pobudzająco (bogaty jest w witamy A, C, jod i sole mineralne).
W kuchni - pokrojone liście można dodawać do dań rybnych, pomidorów, sałatek, pieczonych kurczaków. Doskonały do masła ziołowego i jarzyn. Nadaje charakterystycznego smaku sosowi Bearnaise.
Jak uprawiać?
Dobrze rośnie w miejscach jasnych, ale nienarażonych na palące promienie słońca. Znane są dwie odmiany: francuska - tę należy przesadzać co 3 lata, i rosyjska - im dłużej rośnie w jednym miejscu, tym ma lepszy zapach.
Estragon
Zwróć uwagę!
Kupując sadzonki mięty lub majeranku, sprawdź, czy na spodniej stronie liści nie ma pomarańczowych plamek (świadczą o tym, że roślina jest zakażona chorobą zwaną rdzą).
Grządki z ziołami lubiącymi wilgoć (szczypiorek, szczaw, estragon) warto posypać rozdrobnioną korą, wówczas ziemia będzie wolniej wysychała.
|