[hebra]

W pewnym opracowaniu historycznym padają słowa „wojska chrześcijańskie pod wodzą księcia Henryka Pobożnego uratowały chrześcijańską Europę i kulturę zachodnią przed ekspansją islamu”. Ile miast może poszczycić się taką historią? Legnica na pewno
Był 9 kwietnia 1241 r. Po spustoszeniu Małopolski Mongołowie podchodzą pod Legnicę. Książę Henryk Pobożny zbiera ocalałe z pogromu wojska małopolskie oraz świeże i pełne sił śląskie i wielkopolskie. Podejmuje hordę niewiernych pod Legnicą. Ale oni używają nieznanych dla Europejczyków środków (dymy, smoki) i wygrywają. Książę Henryk ginie w bitwie. Najeźdźcy ucinają mu głowę. Nadziewają na włócznię. Próbują w ten sposób zmusić do poddania się rycerstwo broniące zamku. Jednak nie mają machin oblężniczych i podejmują decyzję o odwrocie. Palą kilka wsi i jadą dalej, na Morawy i Węgry. Księżna Jadwiga, matka zamordowanego księcia, rozpoznaje jego ciało po sześciu palcach u stóp. Nieważne jednak, czy bitwa wyglądała jak w powyższym opisie. Legnica ma swoją legendę, jak Kraków opowieść o Wandzie. Na pewno historycznym skutkiem bitwy i śmierci Henryka Pobożnego było zarzucenie planów zjednoczenia Polski w XIII wieku. Od Piastów do Habsburgów Słowianie pojawili się w Legnicy pięćset lat wcześniej. Istniał tu już wtedy gród obronny. Pierwsze pisane wzmianki pojawiają się o mieście w roku 1149 w dokumencie Bolesława Kędzierzawego. Gród rozwija się w tych czasach doskonale – leży bowiem na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych średniowiecznej Europy. To także drugie, po Wrocławiu, najważniejsze miasto na Śląsku. Niecałe sto lat po bitwie z Mongołami żyje tutaj już 10 tys. mieszkańców. W 1329 r. Bolesław III książę legnicko-brzeski uznaje zwierzchnictwo Korony Czeskiej. W tym wieku wzniesione zostają monumentalne kościoły św. Piotra i Najświętszej Marii Panny. A także murowany ratusz i mury obronne z 30 basztami. Podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648) miasto zamienione zostaje w twierdzę. Na dodatek w roku 1675 umiera książę Jerzy, ostatni Piast. Księstwo legnicko-brzesko przechodzi pod władzę dynastii Hasburgów W pierwszej połowie XVIII w powstaje w mieście wiele budowli: cztery kościoły, dwa klasztory, dwór biskupów wrocławskich, nowy ratusz, Akademia Rycerska. Miasto wchodzi w XX w. Powstaje piękna dzielnica Kartuzy. Buduje się domy i koszary dla wojska. Nad miastem przeleciał zeppelin, co odnotowały kroniki. Wielkim wydarzeniem jest wystawa ogrodniczo-przemysłowa GUGALI. W lutym 1945 r. do miasta wchodzi Armia Czerwona. Podpalają zamek, kamieniczki w centrum i muzeum. Potem na prawie pół wieku zajmują najpiękniejszą część miasta. Ogradzają ją murem. Powstaje ekskluzywne generalskie osiedle zwane, „kwadratem”. Legnica nosi miano Mała Moskwa, bo mieszkają tu tysiące Rosjan. W miasto wymierzone są NATO-wskie rakiety z głowicami nuklearnymi – tutaj bowiem mieści się sztab Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Powstaje mnóstwo zakładów pracy, z najważniejszym – Hutą Miedzi. Miasto opuszczają wojska radzieckie. Rok 2007 to najazd filmowców. Ulica Roosevelta gra Berlin w dniach wojny. Potem zrujnowane zakłady mięsne wcielają się powojenną stolicę Niemiec. Na koniec Waldemar Krzystek nakręci tu film o tragicznej miłości Rosjanki i Polaka. Tytuł – „Mała Moskwa”. •