Zamek Tenczyn - Przez 300 lat nazywany „małym Wawelem”.
Ruiny zamku Tenczyn leżą na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Włączony w XIV wieku do kazimierzowskiego systemu tzw. Orlich Gniazd, we wsi Rudno w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w odległości 24 km na zachód od Krakowa.
Pierwsza wzmianka dotycząca okolic zamku Tenczyn, datowana jest na 1308 r. Wówczas Władysław Łokietek z oddziałem rycerstwa przebywający w lasach tenczyńskich.
Przyjmuje się, że pierwszy zamek (drewniany) zbudował około 1319 r. kasztelan krakowski Nawój z Morawicy.
Właściwym twórcą zamku murowanego był syn Nawoja, wojewoda krakowski i sandomierski. On także pierwszy przyjął nazwisko Tęczyński.
Około połowy XVI w. często na zamku bywali: Mikołaj Rej z Nagłowic, Jan Kochanowski, Piotr Kochanowski oraz inne ważne postaci polskiego odrodzenia.
Na początku XVIII w. dobra tenczyńskie uzyskał wojewoda ziem ruskich, książę August Czartoryski i z kolei jego córka Izabela Lubomirska. Po potopie szwedzkim zamek został odbudowany. W 1748-1768 r. uległ pożarowi w wyniku uderzenia pioruna i od tego czasu popadał w coraz większą ruinę.
Od 1816 r. zamek stał się własnością Potockich herbu Pilawa i pozostał w ich rękach do wybuchu II wojny światowej w 1939 r.
- Na zamku Tenczyn kręcono kilka seriali : „Czarne Chmury”, „Wilcze Doły”, „Rycerze i rabusie” oraz film „Ostrze na ostrze”.
LEGENDY
Istnieją co najmniej cztery legendy dotyczące zamku Tenczyn.
LEGENDA O POWSTANIU ZAMKU „TENCZYN”
Legenda powstania zamku „Tenczyn” głosi: około roku 800 przybył do ziemi krakowskiej Tymek Starża i założył warowny zamek nad Wisłą, Tyńcem zwany. Tymek miał dwie córki: jedną z pierwszego małżeństwa Przeginię, a z drugiego małżeństwa Iris, co po słowiańsku znaczy Tęcza. Imię to sam ojciec jej nadał z powodu jej przedziwnej urody. Obydwie córki, jeszcze poganki, wedle ówczesnego zwyczaju spędzały czas na łowach i dzielnie władały orężem. Pierwsza z nich na skalistej górze wybudowała zamek obronny, zwany Przeginią. Drugą Iris na innej, niezbyt daleko Przegini założyła podobną siedzibę nazwawszy ją Tenczynem. Pierwsza z nich oprócz myślistwa była dzielną amazonką, wojaczką się trudniła. Tęcza zaś czarami i wróżbami pogańskimi władała.Przeginia zmarła w 858 roku, a Tęcza w 865.