Serdeczności W Podróży

[xys]

Orbita i rotacja

Porównanie wielkości planet skalistych (od lewej do prawej): Merkury, Wenus, Ziemia i Mars

Wenus obraca się wokół własnej osi w przeciwnym kierunku niż większość planet Układu Słonecznego

Wenus obiega Słońce w średniej odległości około 108 milionów kilometrów (około 0,7 j.a.), a jej okres obiegu to 224,65 dni. Wszystkie orbity planet są eliptyczne, orbita Wenus jest najbardziej zbliżona do kołowej, jej mimośród jest mniejszy niż 0,01[38]. Kiedy Wenus znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem, położeniu znanym jako złączenie dolne, jest planetą najbliższą Ziemi, odległą średnio o 41 milionów km; planeta osiąga to położenie średnio co 584 dni[38]. Ze względu na malejący mimośród orbity Ziemi, minimalna odległość będzie rosła. Od roku 1 do 5383 n.e. zajdzie łącznie 526 zbliżeń na odległość mniejszą niż 40 milionów km, przez następne ok. 60 200 lat żadne nie będzie tak bliskie[51]. W okresach większej ekscentryczności Wenus może zbliżyć się na odległość 38,2 milionów kilometrów[38].

Oglądane sponad płaszczyzny ekliptyki, od strony północnego bieguna Słońca, wszystkie planety krążą w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (w lewo), większość planet również obraca się wokół osi w lewo, jednak Wenus obraca się w prawo. Obecny okres obrotu Wenus reprezentuje stan równowagi między pływami wywoływanymi przez grawitację Słońca, które spowalniają obrót a pływami w atmosferze, wywoływanymi jej ogrzewaniem przez promienie słoneczne, przyspieszającymi obrót. Po powstaniu Wenus w mgławicy przedsłonecznej, jej okres obrotu i nachylenie mogły być zupełnie inne, a obecny stan wynika z chaotycznych zmian spowodowanych przez zaburzenia wywoływane przez inne planety i pływy w jej gęstej atmosferze. Zmiana okresu rotacji prawdopodobnie zachodziła na przestrzeni miliardów lat[52][53].

Wenus obraca się w ciągu 243 dni ziemskich; jest to najwolniejszy okres obrotu pośród wszystkich planet Układu Słonecznego. Na równiku, powierzchnia Wenus obraca się z prędkością liniową 6,5 km/h; a na Ziemi – 1670 km/h[54]. Na Wenus dzień gwiazdowy trwa dłużej niż rok (243 w porównaniu z 224,7 dnia ziemskiego). Jednak ze względu na rotację wsteczną, długość dnia słonecznego jest znacznie mniejsza niż dnia gwiazdowego. Dla obserwatora na powierzchni Wenus między kolejnymi wschodami Słońca mija 116,75 dni ziemskich (dzień słoneczny Wenus jest krótszy niż 176-dniowy dzień słoneczny Merkurego)[55], Słońce wstaje na zachodzie i zachodzi na wschodzie. W wyniku stosunkowo długich dni słonecznych, rok na Wenus trwa tylko 1,92 wenusjańskiego dnia[55].

Ciekawym zjawiskiem związanym z orbitą Wenus i jej okresem rotacji jest to, że 584-dniowy średni odstęp czasu między kolejnymi zbliżeniami do Ziemi jest niemal dokładnie równy pięciu słonecznym dniom Wenus. Nie wiadomo, czy związek ten powstał przez przypadek czy jest wynikiem oddziaływania pływowego między planetami[56].

Wenus nie ma obecnie naturalnego satelity[57], choć planetoida 2002 VE68 utrzymuje quasi-satelitarną relację z planetą[58]. W XVII wieku astronom Giovanni Cassini ogłosił, że widział na orbicie Wenus księżyc, który został nazwany Neith, imieniem egipskiej bogini. Przez następne 200 lat wielokrotnie zgłaszano podobne obserwacje. Ostatecznie stwierdzono, że większość z nich można wyjaśnić jako pomylenie pobliskiej gwiazdy z księżycem. Według Alex Alemi i Davida Stevensona z California Institute of Technology, badania modeli Układu Słonecznego z 2006 r. wskazują, że jest bardzo prawdopodobne, że miliardy lat temu Wenus miała przynajmniej jeden księżyc, utworzony przez ogromne zderzenie[59][60]. Około 10 milionów lat później, według tych badań, inne uderzenie mogło przyczynić się do odwrócenia kierunku obrotu planety. Oddziaływanie pływowe spowodowało, że księżyc Wenus stopniowo obniżał swoją orbitę[61], aż do uderzenia i połączenia się z Wenus. Jeśli później uderzenia stworzyły inne księżyce, także one zostały wchłonięte w ten sposób. Alternatywnym wyjaśnieniem braku satelitów jest wpływ silnych pływów słonecznych, które mogą destabilizować orbity dużych satelitów krążących wokół planet wewnętrznych[57].

[xys]

Obserwacja

Wenus jest zawsze jaśniejsza od najjaśniejszych gwiazd
Na nocnym niebie Wenus zawsze świeci jaśniej od najjaśniejszych gwiazd. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa zmienia się od −3,8m do −4,6m[62]. Jest wystarczająco jasna, by obserwować ją nawet w środku dnia i może być łatwo zauważona, gdy Słońce jest nisko nad horyzontem. Jest planetą dolną i nigdy nie oddala się od Słońca na więcej niż około 47°[62].

Wenus „dogania” Ziemię na orbicie wokół Słońca co 584 dni[38]. Zmienia się wtedy z „gwiazdy wieczornej” widocznej po zachodzie Słońca, w „gwiazdę poranną” widoczną przed wschodem. O ile Merkury, druga planeta dolna, ma maksymalną elongację (odchylenie od Słońca) około 28° i jego obserwacja jest przez to utrudniona, Wenus jest bardzo łatwo zauważalna. Jej duża maksymalna elongacja powoduje, że jest widoczna długo po zachodzie Słońca. Jako najjaśniejszy punktowy obiekt na niebie, Wenus jest często interpretowana przez nie-astronomów jako UFO[63].



Fazy Wenus i zmiany jej obserwowanej średnicy
Obserwując Wenus w czasie jej obiegu wokół Słońca, można dostrzec, że przechodzi ona przez kolejne fazy, podobnie jak Księżyc. Osiąga „pełnię” gdy jest po przeciwnej stronie Słońca niż Ziemia; ma wtedy najmniejszą obserwowaną średnicę. Jej jasność następnie rośnie i osiąga maksimum w „kwadrze”, gdy jej elongacja jest największa. Później zamienia się w coraz węższy „rogal”, jednocześnie zwiększając swoje obserwowalne rozmiary. Gdy znajduje się między Ziemią a Słońcem, jest w „nowiu”. Dzięki istnieniu atmosfery, w teleskopach jest wówczas widoczny jasny pierścień rozproszonego w niej światła[62].



Tranzyt Wenus w 2012 roku, sfotografowany przez japońską sondę Hinode
Orbita Wenus jest lekko nachylona w stosunku do ziemskiej, dlatego gdy przechodzi ona między naszą planetą a Słońcem, zwykle nie przesłania jego tarczy. Przejście Wenus na tle tarczy Słońca (tranzyt Wenus) ma miejsce, gdy jej koniunkcja ze Słońcem wypada w momencie przejścia przez płaszczyznę orbity Ziemi. Takie tranzyty powtarzają się w cyklach trwających 243 lata. W trakcie każdego cyklu są cztery tranzyty, w odstępach 121,5, 8, 105,5 i 8 lat. Ostatnie dwa tranzyty nastąpiły w czerwcu 2004 roku i w czerwcu 2012 roku. Poprzednie dwa tranzyty nastąpiły w grudniu 1874 roku i grudniu 1882 roku. Kolejne dwa nastąpią w grudniu 2117 roku i grudniu 2125 roku[64]. Tranzyty Wenus miały duże znaczenie astronomiczne, ponieważ pozwoliły określić odległość Ziemi od Słońca, a tym samym rozmiary całego Układu Słonecznego. Dotarcie przez Jamesa Cooka do wschodniego wybrzeża Australii w 1771 było konsekwencją wyprawy na Tahiti, podjętej w 1768 roku w celu obserwacji tranzytu Wenus[65][66].

Jedną z niewyjaśnionych zagadek dotyczących tej planety jest tak zwane światło popielate Wenus – słaby poblask nieoświetlonej strony Wenus, który był dostrzegany w czasie jej kwadr. Pierwsza obserwacja tego światła nastąpiła w 1643 roku, ale do tej pory zjawisko nie zostało wiarygodnie potwierdzone. Część obserwatorów podejrzewa, że jego źródłem mogą być wyładowania w atmosferze Wenus lub rozproszenie światła w atmosferze[67], ale może to być również złudzenie optyczne, wywoływane przez obserwację bardzo jasnego „półksiężyca” planety[68].

[xys]

Badania

Wczesne obserwacje

Odkrycie przez Galileusza faz Wenus dowiodło, że krąży ona wokół Słońca, a nie Ziemi

Kolejne koniunkcje Wenus ze Słońcem następują w przybliżeniu 13 razy na 8 lat ziemskich (ruch Wenus i Ziemi jest bliski rezonansu 13:8); z tego powodu wykres jej położenia na niebie ma pięciokątną symetrię

Wenus była znana antycznym cywilizacjom jako „gwiazda poranna” lub „gwiazda wieczorna”. Kilka historycznych kultur uważało jednak, że są to dwa osobne obiekty. Stwierdzenie, że jest to ten sam obiekt zwykle przypisuje się Pitagorasowi w VI wieku p.n.e. Uznawał on jednak, że krąży ona wokół Ziemi[69].

Przejście Wenus na tle tarczy Słońca jako pierwszy zaobserwował perski astronom Awicenna w 1032 roku. Wywnioskował z tego, że Wenus jest bliżej Ziemi niż Słońce[70][71]. W XII wieku astronom Ibn Bajjah z Andaluzji obserwował „dwie planety jako czarne plamy na tarczy Słońca”. W XIII wieku astronom Qotb al-Din Shirazi zinterpretował to jako obserwacje tranzytów Wenus i Merkurego[72].

Galileusz, obserwując Wenus przez teleskop na początku XVII wieku odkrył, że przechodzi ona przez fazy podobnie jak Księżyc, od pełni do nowiu i z powrotem. Kiedy Wenus znajduje się najdalej od Słońca na niebie, jest widoczna jako półkole, a gdy najbliżej, jako wąski rogal lub prawie pełne koło. Jest to możliwe tylko jeśli Wenus krąży wokół Słońca; ta obserwacja była jedną z pierwszych, które całkowicie przeczyły geocentrycznemu systemowi Ptolemeusza[73].

Atmosfera Wenus została odkryta w 1761 przez Michaiła Łomonosowa[74][75]. W 1790 roku obserwował ją niemiecki astronom Johann Schröter. Odkrył, że gdy widoczny jest wąski rogal Wenus, rogi tego rogala obejmują nieco więcej niż 180°. Prawidłowo odgadł, że przyczyną jest rozpraszanie światła w gęstej atmosferze Wenus. Pod koniec XIX wieku, amerykański astronom Chester Smith Lyman zaobserwował pełen okrąg wokół ciemnej strony Wenus w czasie jej koniunkcji ze Słońcem, dostarczając dalszych dowodów jej istnienia[76]. Obecność atmosfery utrudniała określenie okresu obrotu Wenus, na podstawie obserwacji widocznych szczegółów jej tarczy Schröter i włoski astronom Giovanni Cassini nieprawidłowo oszacowali ten czas na ok. 24 godziny[77].

[xys]

Obserwacje naziemne w XX wieku

Do XX wieku nie nastąpił wyraźny postęp w badaniach Wenus. Jej tarcza jest praktycznie pozbawiona szczegółów, z powodu gęstej atmosfery, która uniemożliwiała obserwowanie powierzchni. Dopiero zastosowanie spektroskopii, obserwacji radarowych i w nadfiolecie pozwoliło odkryć nowe szczegóły. W 1920 roku amerykański astronom Frank Elmore Ross przeprowadził obserwacje Wenus w nadfiolecie i odkrył, że można w ten sposób dostrzec szczegóły niewidoczne w zakresie widzialnym i podczerwieni. Podejrzewał, że przyczyną jest bardzo gęsta dolna atmosfera Wenus i chmury pierzaste powyżej niej[78].

Obserwacje spektroskopowe przeprowadzone w pierwszych latach XX wieku dostarczyły pierwszych danych o szybkości obrotu planety. Vesto Slipher próbował zmierzyć przesunięcie Dopplera w świetle Wenus, ale nie wykrył żadnego. Wywnioskował, że Wenus obraca się o wiele wolniej niż wcześniej sądzono[79]. Późniejsze obserwacje z latach 50. XX wieku wykazały, że obraca się ona ruchem wstecznym. Obserwacje radarowe powierzchni Wenus przeprowadzone w latach 60. pozwoliły dokładnie określić prędkość jej rotacji[80].

W latach 70. XX wieku za pomocą radaru określono pierwsze szczegóły powierzchni Wenus. Impulsy radiowe wysyłane z Obserwatorium Arecibo w kierunku Wenus, po odbiciu od jej powierzchni ujawniły dwa silnie odbijające obszary, nazwane Alfa i Beta Regio. Wykryły też jasny region sugerujący istnienie gór, które nazwano Maxwell Montes[81][82].

[xys]

Eksploracja

Pierwsze misje

Mariner 2 wystrzelony w 1962 roku

Pierwszą sondą kosmiczną wysłaną na Wenus była radziecka sonda Wenera 1, wysłana 12 lutego 1961 w ramach programu Wenera. Miała ona dotrzeć do Wenus po trajektorii kolizyjnej, jednak kontakt z nią urwał się 7 dni po starcie, w odległości 2 milionów kilometrów od Ziemi. Szacuje się, że minęła Wenus w odległości 100 tys. km w połowie maja 1961 roku[83].

Równocześnie amerykański program Mariner również rozpoczął się fiaskiem pierwszej misji. Sonda Mariner 1 uległa zniszczeniu w pierwszych minutach po starcie, 22 lipca 1962 roku. Druga sonda Mariner 2, wysłana 27 sierpnia 1962 roku, dotarła zgodnie z planem w okolice Wenus po 109 dniach lotu i przeleciała 34 833 km nad jej atmosferą, wykonując w ten sposób pierwszą w historii udaną misję międzyplanetarną. Badając jej powierzchnię za pomocą radiometrów mikrofalowych i podczerwonych odkryła, że choć chmury nad Wenus są chłodne, jej powierzchnia ma temperaturę co najmniej 425 °C. Ten pomiar ostatecznie rozwiał nadzieje na znalezienie na powierzchni Wenus życia. Badania przeprowadzone przez sondę Mariner 2 pozwoliły oprócz tego precyzyjniej określić masę Wenus i wielkość jednostki astronomicznej. Sonda nie wykryła jednak pola magnetycznego ani pasów radiacyjnych wokół planety[84].

[xys]

Wejścia w atmosferę

Radziecka sonda kosmiczna Wenera 3 dotarła do powierzchni Wenus 1 marca 1966 roku. Był to pierwszy obiekt stworzony przez człowieka, który wszedł w atmosferę innej planety i osiągnął jej powierzchnię. System komunikacyjny jednak zawiódł i sonda nie przekazała na Ziemię żadnych danych[85]. Kolejną sondą była Wenera 4, która 18 października 1967 roku weszła w atmosferę i wykonała serię pomiarów. Zmierzyła, że temperatura powierzchni jest nawet wyższa niż ta określona przez Marinera 2 – około 500 °C, oraz że atmosfera składa się w 90-95% z CO2. Atmosfera Wenus okazała się gęstsza, niż zakładali twórcy sondy i opadanie Wenery 4 na spadochronach trwało tak długo, że jej baterie wyczerpały się, zanim dotarła do powierzchni. Po 93 minutach opadania zamilkła na wysokości 24,96 km, gdzie ciśnienie wynosiło 18 barów[85].

Kolejna sonda przybyła na Wenus dzień później, 19 października 1967 roku. Była to sonda Mariner 5, która przeleciała w odległości mniejszej niż 4000 km od powierzchni. Mariner 5 został wybudowany jako sonda awaryjna dla misji Mariner 4 przeznaczonej do badania Marsa. Ponieważ misja Mariner 4 się powiodła, zapasową sondę przebudowano i wysłano na Wenus. Zestaw instrumentów był bardziej czuły niż na sondzie Mariner 2. W szczególności badanie rozpraszania fal radiowych pozwoliło uzyskać dane dotyczące składu, ciśnienia i gęstości atmosfery Wenus[86]. Dane z sond Wenera 4 i Mariner 5 były wspólnie badane przez radziecko-amerykański zespół naukowy przez kolejny rok[87]. Był to jeden z pierwszych przykładów współpracy międzynarodowej w badaniach kosmosu[88].

Uwzględniając dane zebrane w poprzednich misjach, ZSRR wysłał sondy Wenera 5 i Wenera 6, w odstępie pięciu dni w styczniu 1969 roku. Dotarły one do Wenus w odstępie jednego dnia w maju tego samego roku. Sondy te miały wzmocnioną konstrukcję, pozwalającą wytrzymać ciśnienie 25 barów, oraz małe spadochrony, aby umożliwić szybsze opadanie. Ponieważ modele atmosfery Wenus zakładały, że ciśnienie na jej powierzchni wynosi 75-100 barów, nie przewidywano aby dotarły do samej powierzchni. Po przeprowadzeniu serii pomiarów przez około 50 minut, obie zostały zmiażdżone na wysokości około 20 kilometrów i spadły na powierzchnię Wenus po jej nocnej stronie[85].

[xys]

Badania powierzchni i atmosfery

Orbiter Pioneer Venus 1 krążący wokół Wenus
Sondę Wenera 7 wysłano w celu zebrania danych z powierzchni planety. W tym celu zbudowano ją ze wzmocnionych modułów, mogących wytrzymać ciśnienie 180 barów. Została wstępnie schłodzona przed wejściem w atmosferę i wyposażona w specjalnie refowany spadochron, umożliwiający szybkie zejście, trwające 35 minut. Weszła w atmosferę 15 grudnia 1970 roku. Prawdopodobnie z powodu częściowo porwanego spadochronu, uderzyła w powierzchnię z dużą prędkością i uległa uszkodzeniu. Nie została jednak zniszczona i wysłała słaby sygnał na Ziemię, przekazując przez 23 minuty dane dotyczące temperatury, pierwsze dane telemetryczne z powierzchni innej planety[85].

Kolejna sonda Wenera 8 wysyłała dane przez 50 minut, a sondy Wenera 9 oraz Wenera 10 przekazały pierwsze zdjęcia powierzchni Wenus. Dwie sondy pokazały dwa zupełnie różne krajobrazy. Wenera 9 osiadła na stoku o nachyleniu 20 stopni, usianym kamieniami o rozmiarach 30-40 cm. Wenera 10 osiadła na bazaltowych płytach, pokrytych zwietrzałym materiałem[89].

W międzyczasie Stany Zjednoczone wysłały sondę Mariner 10, która wykorzystała asystę grawitacyjną Wenus w swoim locie do Merkurego. 5 lutego 1974 r. Mariner 10 przeszedł w odległości 5790 km od Wenus i wykonał ponad 4000 fotografii. Fotografie, choć najlepsze do tej pory uzyskane, w świetle widzialnym nie zawierały praktycznie żadnych szczegółów. W nadfiolecie ujawniły jednak wiele nieznanych wcześniej szczegółów jej atmosfery[90].

Kolejny projekt USA, Pioneer Venus, zawierał w sobie dwie oddzielne misje[91]. Pierwszą był orbiter Pioneer Venus 1, który został wprowadzony na eliptyczną orbitę wokół Wenus 4 grudnia 1978 roku i pozostał na niej przez ponad trzynaście lat, wykonując radarowe mapy powierzchni i badając atmosferę. Drugą była sonda Pioneer Venus 2, która dostarczyła na Wenus cztery mniejsze próbniki, które weszły w atmosferę 9 grudnia 1978 roku i zebrały dane o jej składzie chemicznym, wiatrach i przepływach ciepła[92].

W ciągu następnych czterech lat ZSRR wysłał na Wenus cztery kolejne sondy. Wenera 11 i Wenera 12 wykryły burze w atmosferze Wenus[93]. Wenera 13 i Wenera 14 wylądowały na jej powierzchni 1 i 5 marca 1982 roku i zrobiły pierwsze kolorowe zdjęcia jej powierzchni. Wszystkie cztery sondy miały spadochrony, które otwierały dopiero na wysokości 50 km, aby wyhamować w gęstych niższych warstwach atmosfery. Wenera 13 i 14 zbadały próbki gleby przy pomocy promieniowania rentgenowskiego i spektrometru, oraz przeprowadziły próby pomiaru ściśliwości gruntu[93]. Ostatnimi sondami programu Wenera były sondy Wenera 15 i Wenera 16. Zostały one umieszczone na orbicie Wenus w październiku 1983 roku i wykonały mapy jej powierzchni za pomocą radarów z syntetyczną aperturą[94].

W 1985 roku Związek Radziecki wykorzystał okazję połączenia misji na Wenus i na kometę Halleya, która przechodziła wtedy przez wewnętrzne obszary Układu Słonecznego. W drodze do komety Halleya, 11 i 15 czerwca 1985 roku dwa statki kosmiczne należące do programu Wega wystrzeliły w kierunku Wenus sondy wyposażone w balony, które miały utrzymywać urządzenia pomiarowe w górnych partiach atmosfery Wenus. Oba balony zawisły na wysokości około 53 km i oba transmitowały dane przez około 46 godzin, zanim nie spadły na powierzchnię. Zebrane dane ujawniły o wiele intensywniejsze wiatry pionowe, niż wcześniej oczekiwano[95][96].

[xys]

Mapy radarowe

Mapa radarowa powierzchni Wenus wykonana przez sondę Magellan

Amerykańska sonda Magellan rozpoczęła misję 4 maja 1989 r. z zadaniem zrobienia map powierzchni Wenus przy pomocy radaru[19]. Podczas 4,5 roku pracy uzyskała ona obrazy o wysokiej rozdzielczości, znacznie przewyższającej wszystkie poprzednie mapy i porównywalne do zdjęć innych planet w świetle widzialnym. Pomiary Magellana obejmują mapy radarowe ponad 98% powierzchni Wenus[97] i w 95% dokumentują jej pole grawitacyjne. W 1994 roku, pod koniec swej misji Magellan został celowo wysłany w atmosferę Wenus i zniszczony celem określenia jej gęstości[98]. Wenus była obserwowana przez sondy Galileo i Cassini podczas przelotów w trakcie ich podróży do planet zewnętrznych Układu Słonecznego, ale poza tymi obserwacjami, po zakończeniu misji Magellana badania kosmiczne Wenus zostały wstrzymane na ponad dziesięć lat[99][100].

[xys]

Obecne i przyszłe misje

Sonda Venus Express, zaprojektowana i zbudowana przez Europejską Agencję Kosmiczną, została wyniesiona przez rosyjską rakietę Sojuz-Fregat dostarczoną przez Starsem w dniu 9 listopada 2005 roku. 11 kwietnia 2006 weszła ona na orbitę okołobiegunową wokół Wenus[101]. Sonda prowadzi szczegółowe badania chmur i atmosfery, oraz właściwości jej powierzchni, w szczególności temperatury. Ma ona także wykonać mapę dystrybucji plazmy wokół planety. Jej misja miała trwać 500 dni ziemskich, albo około dwóch lat wenusjańskich[101], ale została przedłużona do 2012 roku[102]. Jednym z pierwszych rezultatów misji Venus Express jest odkrycie potężnego podwójnego wiru atmosferycznego istniejącego nad południowym biegunem planety[101]. Sonda dostarczyła także dowodów na niedawną aktywność wulkaniczną na Wenus, stwierdzając istnienie potoków lawowych, których wiek szacuje się na nie więcej niż 2,5 miliona lat[101].

Sonda MESSENGER, wysłana przez NASA, podczas lotu na Merkurego wykonała dwa przeloty koło Wenus, w październiku 2006 i czerwcu 2007 roku, w celu spowolnienia i ostatecznego wejścia na orbitę Merkurego w 2011. MESSENGER zebrał dane naukowe podczas obu tych przelotów[103].

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) również planuje misję na Merkurego, nazwaną BepiColombo, która wykona dwa przeloty koło Wenus w listopadzie 2017 i lipcu 2018, zanim dotrze na orbitę Merkurego w 2022 roku[104].

Artystyczne wyobrażenie łazika Venus Rover, chłodzonego dzięki zastosowaniu silnika Stirlinga, projektowanego przez NASA[105].

Kolejną sondą przeznaczoną do badań Wenus była sonda Akatsuki (dawniej "Planet-C"), stworzona przez Japońską Agencję Kosmiczną (JAXA), która została wystrzelona 20 maja 2010 r. Zgodnie z planem misji sonda miała osiągnąć swój cel w grudniu 2010 r., jednak z powodu awarii wejście na orbitę nie powiodło się[106][107]. Kontakt z sondą nie został utracony i JAXA zamierza podjąć drugą próbę wejścia na orbitę planety w listopadzie 2015 r[108][109].

W ramach programu New Frontiers, NASA zaproponowała wysłanie na Wenus lądownika o nazwie Venus In-Situ Explorer (VISE), który miała zbadać skład chemiczny i mineralogiczny wenusjańskiego regolitu. Sonda miała mieć możliwość wiercenia w podłożu i pobrania próbek, które nie uległy zwietrzeniu w warunkach panujących na powierzchni.

Z kolei rosyjska sonda Wenera-D (ros. Венера-Д), która może zostać wysłana około 2024 roku, ma obserwować planetę z orbity i wypuścić lądownik, o konstrukcji opartej na dawniejszych sondach programu Wenera, zdolny przetrwać dłuższy czas na powierzchni.

Inne propozycje przyszłych misji obejmują wysłanie łazików, aerobotów (sond balonowych) i bezzałogowych samolotów[110].

[xys]

http://vod.pl/maklowicz-w-podrozy-la...,101878,w.html

[xys]

http://pl.wikipedia.org/wiki/Lanzarote

[Siri]

Napisał xys

http://pl.wikipedia.org/wiki/Lanzarote

Lanzarote – jedna z 7 głównych wysp wchodzących w skład archipelagu Wysp Kanaryjskich, zaliczana do Makaronezji[1]. Jest to wyspa pochodzenia wulkanicznego, położona na Oceanie Atlantyckim ok. 125 km od wybrzeży Maroka i 1000 km od Półwyspu Iberyjskiego. Należy do Hiszpanii.
Lanzarote jest wyspą wysuniętą najbardziej na północ i wschód w archipelagu (położenie geograficzne: 29° N, 13° 40' W). Często nazywana jest "wyspą wulkanów". Jej powierzchnia w większości utworzona jest przez lawę wulkaniczną. Ostatni wybuch wulkanu miał miejsce w 1824 roku. Wyspę odkrył w 1312 roku Lancelotto Malocello.
Główne miasto, a także stolica wyspy to Arrecife, w którym znajduje się port. Pomiędzy Arrecife (5 km od Arrecife na zachód) a Puerto del Carmen (5 km na wschód) znajduje się port lotniczy Lanzarote (dokładnie w małym miasteczku Casas de Guasimeta).
Głównym źródłem dochodów mieszkańców wyspy były wcześniej rolnictwo i rybołówstwo, a teraz sektor usług, w szczególności turystyka, a ostatnio także przemysł winiarski.
Klimat Lanzarote, podobnie jak całych Wysp Kanaryjskich, jest łagodny, określany mianem „wiecznej wiosny”. Oznacza to brak wyraźnie zróżnicowanych pór roku, z niewielkimi wahaniami średniej temperatury w ciągu roku (od 18 °C zimą, do 24 °C latem).

Super klimat...i cała reszta....Warto się tam wyprowadzić....

[xys]

https://www.google.pl/search?q=kaktu...%3B4416%3B3312

[xys]

Kaktusowate (Cactaceae Juss., zwyczajowo nazywane kaktusami) – rodzina sukulentów łodygowych (wieloletnich, zielnych lub częściowo zdrewniałych) należąca do rzędu goździkowców. Należy do niej, w zależności od systemu klasyfikacyjnego, od 24 do 220 rodzajów, w tym od 1500 do 2000 gatunków. Występują głównie na kontynentach amerykańskich, skąd pochodzą.

Przystosowane do suchych warunków, największe zróżnicowanie osiągają na terenach półpustynnych i górskich, choć są także rodzaje występujące w lasach deszczowych. Charakterystyczną cechą budowy roślin z tej rodziny jest posiadanie areoli nieobecnych u innych roślin oraz acykliczne lub spiralne ułożenie elementów kwiatu (brak okółków).

Kaktusowate mają szereg zastosowań praktycznych, zwłaszcza wśród ludów tubylczych Ameryk. Na świecie zyskały popularność jako uprawne rośliny ozdobne i kolekcjonerskie. Niekontrolowany zbiór kaktusowatych spowodował zagrożenie dla trwałości naturalnych populacji wielu gatunków. Z tego powodu wiele z nich trafiło do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych i zostało objętych ochroną.

[xys]

Z wyjątkiem rodzaju Rhipsalis wszystkie pozostałe kaktusowate występują na obu kontynentach amerykańskich od 56° szerokości północnej do 54° szerokości południowej. Spotkać je można od Kanady poprzez Stany Zjednoczone, Meksyk, kraje Ameryki Środkowej i Południowej po Cieśninę Magellana. W górach występują do wysokości 4700 m n.p.m. (Andy w Boliwii)[2].

Charakterystyczne dla tej rodziny jest dwubiegunowe wykształcenie centrów różnorodności gatunkowej. Największe zróżnicowanie jej przedstawicieli występuje w obszarach zwrotnikowych obu kontynentów amerykańskich. W Meksyku stanowiącym jedno z dwóch centrów zróżnicowania występuje około 48 rodzajów (w tym 73% endemicznych) i 850 gatunków (85% endemitów)[3]. Wyjątkowy ze względu na zasięg naturalnego występowania rodzaj Rhipsalis spotykany jest w Afryce, na Madagaskarze, Sri Lance i na Komorach[2]. Rośliny te zostały prawdopodobnie przeniesione przez migrujące ptaki.

[xys]

Inwazyjność kaktusowatych

Znaczny wpływ na obecne rozprzestrzenienie kaktusowatych miał człowiek. Obecnie występują więc one w uprawie i jako rośliny zdziczałe na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. W wielu miejscach stały się zagrożeniem dla rodzimej roślinności w związku z inwazyjnym charakterem występowania.

W XIX wieku kilkadziesiąt gatunków z rodzaju opuncja (Opuntia) przywieziono do Australii w celach ogrodniczych. Oprócz pełnienia funkcji ozdobnych miały one służyć do tworzenia żywopłotów w zagrodach, dostarczania barwników i pokarmu (owoce), ale po czterdziestu latach od introdukcji stały się powszechnymi chwastami. Niektóre gatunki, zwłaszcza Opuntia stricta, a w mniejszym stopniu Opuntia vulgaris, stały się gatunkami inwazyjnymi niechętnie zjadanymi przez lokalne zwierzęta roślinożerne i wykazującymi przewagę konkurencyjną nad rodzimymi gatunkami, gdyż we florze Australii nie było dotąd sukulentów. W roku 1900 zajmowały one około 40 000 km˛ terenów wschodniej Australii, czyniąc je nieproduktywnymi z punktu widzenia rolniczego lub pasterskiego oraz eliminując rodzime gatunki. Maksymalny zasięg osiągnęły w latach 1920., gdy obszary zajmowane przez zarośla opuncji (w dużej mierze o zwartej pokrywie uniemożliwiającej penetrację) przekroczyły 240 000 km˛. Opanowanie dalszego rozrostu populacji stało się możliwe dzięki walce biologicznej. Do Australii sprowadzono kilka gatunków owadów żywiących się opuncją, m.in. czerwca Dactylopius indicus. Najskuteczniejsze okazały się gąsienice ćmy Cactoblastis cactorum pochodzącej z ojczyzny opuncji, Ameryki. Obecnie między populacjami opuncji a populacjami jej fitofagów istnieje dynamiczna równowaga. Opuncje tworzą metapopulację, której poszczególne płaty nie są w stanie rozwinąć się nadmiernie z powodu presji ze strony owadów[4].

W północnej Australii gatunkiem inwazyjnym jest Eriocereus martinii[5]. Posiada bardzo dobrze rozbudowany system korzeniowy, umożliwiający rozmnażanie bezpłciowe. Oprócz tego sukulent wytwarza czerwone owoce, które zawierają do 1000 nasion. Są one chętnie zjadane przez ptaki. Wpływa to nie tylko na rozprzestrzenianie się rośliny, ale też na zmianę upodobań pokarmowych ptaków. Dodatkowo nasiona mogą przyczepiać się do innych zwierząt. Aktualnie kaktus zajmuje głównie południowe obszary stanu Queensland. Oprócz tego występuje w niewielkich ilościach na całym terenie Australii. Zwalczanie rośliny polega na wykopywaniu i spalaniu jej mniejszych skupisk. W przypadku większych stosuje się biologiczne metody zwalczania chwastów, głównie rozprzestrzeniając mączlika Hypogeococcus festerianus. Poza tym promuje się wykorzystywanie rośliny w domu, np. jako zioła[6].

Inwazyjnie opuncje wystąpiły także w południowej Afryce[5]. Co najmniej czternaście gatunków tej rośliny zdziczało i jest czynnie zwalczanych, ale podejrzewa się, że spośród 240 sukulentów z rodzaju Opuntia większość może rozprzestrzenić się poza miejsca hodowli za pomocą nasion. Przyczyną tego zjawiska są podobne warunki środowiska w Afryce, Australii i Ameryce Południowej. Oprócz nich na kontynent dotarły inni przedstawiciele kaktusowatych, ale nie wszystkie rośliny występują inwazyjnie. Problem stanowi pewien gatunek cereusów, Echinopsis, Harrisia martinii, Hylocereus undatus oraz Pereskia aculeata. Mimo to wiele introdukowanych roślin może być uprawianych, np. Aztekium ritteri[7].

[xys]

Kaktusowate występują głównie na terenach suchych, na pustyniach i półpustyniach oraz w górach. Niektóre gatunki rosną w lasach tropikalnych jako epifity. Biotop większości kaktusów jest skrajnie ubogi w wodę, dostęp do substancji odżywczych jest również utrudniony. W przypadku epifitów rosnących w lasach deszczowych problem z dostępem do wody wiąże się z jej szybkim parowaniem. Rośliny znajdują się tam pod silnym działaniem promieniowania słonecznego[25]. Jedynie niektóre z nich (np. szlumbergera) rosną w stanowiskach półcienistych. Kaktusy wykazują szereg przystosowań umożliwiających znoszenie silnego nasłonecznienia, także wysokiego poziomu promieniowania UV i niedostatku wody w otoczeniu. Są odporne na działanie wysokiej temperatury, na znaczne jej wahania dobowe (na pustyniach dochodzące do 40 °C), niektóre gatunki znoszą też spadki temperatur sięgające poniżej -5 °C. Większość kaktusów dosć szybko jednak ginie, gdy niskiej temperaturze towarzyszy wysoka wilgotność[26][9].

Występują w towarzystwie innej roślinności typowej dla terenów pustynnych i półpustynnych, zwłaszcza wśród innych przedstawicieli rodziny, ale także drzew i krzewów np. akacji[27].

Ciernie kaktusowatych są nie tylko wynikiem przystosowania do kserotermicznych warunków życia, ale także stanowią mechanizm obronny utrudniający zjedzenie roślin przez roślinożerców. W przypadku braku naturalnych wrogów (np. na wyspach, gdzie nie występują większe zwierzęta roślinożerne) większość osobników Opuntia stricta może w ogóle nie wytwarzać cierni, podczas gdy w zbliżonych warunkach, ale różniących się ilością i wielkością zwierząt, niemal wszystkie osobniki są uzbrojone[4]. Inne zabezpieczenia przed zjedzeniem spotykane wśród kaktusowatych to zawartość w tkankach gorzkich lub trujących substancji oraz upodobnianie się do otoczenia (np. kaktusy z rodzaju Ariocarpus) przypominają kawałki skał porośnięte porostami)[18].

Pomimo posiadania cierni, kaktusy odgrywają ważną rolę w łańcuchu troficznym. Są producentami. W naturalnym środowisku atakuje je wiele pasożytów, np. czerwce. Owoce niektórych gatunków z rodzaju Ferocactus są zjadane przez ptaki, mulaki, gryzonie i inne zwierzęta wszystkożerne lub roślinożerne. Niektóre kaktusy o pokroju kolumnowym oprócz pokarmu dostarczają schronienia owadom i innym organizmom w swoich owocach. Cereus giganteus, zwany również "Kaktusem Saguaro" oprócz pożywienia dostarcza faunie wody. Magazynuje jej duże ilości a w okresach suszy spożywają go często zięby i gryzonie[28][29].

Mimo to ciernie są poważną przeszkodą w spożywaniu roślin. Przykładowo gatunki z rodzaju Ferocactus nie są często zjadane w całości, ponieważ ich ciernie są dosyć długie i twarde. Z tego powodu zwierzęta wykorzystują każdą sytuację, w której kaktusy utracą swoje uzbrojenie, np. na skutek pożaru by się posilić. Takie zachowanie można zaobserwować wśród bydła i zajęczaków[29].

[xys]

[quote=xys]Intelektualizm (łac. intellectualis - umysłowy) - stanowisko podkreślające szczególną rolę intelektu, intelekcji lub intuicji intelektualnej w życiu ludzkim.

Przeciwstawiające się przede wszystkim woluntaryzmowi i aktywizmowi, obecne najszerszej w tradycji arystotelesowskiej i tomistycznej.

W innym sensie jest to stanowisko głoszące prymat intelektu nad pozostałymi władzami psychicznymi człowieka.

Intelekt – (łac. intellectus: percepcja, postrzeganie, poznanie), zdolności umysłowe, kultura umysłowa człowieka (potencjalnie również istot pozaziemskich czy sztucznej inteligencji). Odnosi się do zdolności uzyskania i wykorzystania wiedzy, rozumienia myśli, poznania. Również inna nazwa umysłu, rozumu, inteligencji (w odróżnieniu od uczuć, woli, zmysłów). Ogólnie rzecz ujmując jest iloczynem zdolności umysłowych, doświadczenia oraz wiedzy człowieka i możliwości ich wykorzystywania. Termin ten jest ściśle związany z rozsądkiem i rozumieniem.

Geneza słowa intelekt pochodzi od łacińskich słów inter (między) oraz lego (wybierać) co po połączeniu oznacza "wybierać między".

Intuicja

Intuicja (z łac. intuitio – wejrzenie) – proces myślowy polegający na szybkim dopasowaniu danej sytuacji, problemu, zagadnienia do znanych już szablonów i zależności.

Objawia się w postaci nagłego przebłysku myślowego, w którym dostrzega się myśl, rozwiązanie problemu lub odpowiedź na nurtujące pytanie. Często mylona jest z przeczuciem o podłożu emocjonalnym. Natura intuicji wynika z tego, że jest ona procesem podświadomym, którego nie można kontrolować, można jedynie dopuszczać lub odrzucać podawane przez intuicję rozwiązania. Jest ona procesem bardziej kreatywnym i działającym na wyższym poziomie abstrakcji w porównaniu do myślenia logicznego.

Poziomy intuicji:

fizyczny
emocjonalny
intelektualny

Typy funkcjonalne:

intuicja odkrywcza (myślenie logiczne przerywane intuicją)
intuicja twórcza (generatywna)
intuicja wartościująca (podświadome ostrzeżenia dotyczące wyborów – podobne do emocjonalnych przeczuć, lęków i często z nimi mylone)
intuicja operacyjna
intuicja przewidywawcza

Intuicję jak i inne procesy myślowe można ćwiczyć. Jedną z metod jest metoda dziennika intuicji.

Istnieje także pojęcie kobieca intuicja. Jedna z teorii głosi, że obie płci mają taką samą zdolność do rozwijania intuicji, ale u mężczyzn, ze względów kulturowych, wyżej ceni się myślenie logiczne. Stąd też intuicja przypisywana jest stereotypowo tylko kobietom.

Pochodzenie nazwy

Rdzeń wyrazu "intuicja" pochodzi od łacińskiego słowa intueri, co oznacza przyglądać się, obserwować. Dzisiejsze znaczenie wywodzi się ze średniowiecznego łacińskiego słowa intuitio, co oznacza podszept, przeczucie. Słowniki pod hasłem "intuicja" podają również przeczucie, zdolność przewidywania lub twórcza wyobraźnia.[/QUOTE

[xys]

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...l_District.svg

herb Meksyku

[xys]

https://www.google.pl/search?q=kaktu...w=1280&bih=908