Zamki, pałace, dwory Polskie

[jip]

Coś tam ma w zanadrzu więc postaram się pokazać, to pokażmy Brodowo dwór z XIX w. Teraz trochę zmieniony, nadbudowana lewa strona, to co nad daszkiem, ale fasonu chyba nie stracił...


i jeszcze środek

W XIX w. Brodowo było majętnością rycerską i należało do znanego w Wielkopolsce rodu Szołdrskich, Zgromadzili oni ogromny majątek, w skład ich dóbr wchodził m.in. pałac w Żegocinie. Od początku do poł. XIX w. właścicielem Brodowa był hrabia Wiktor Szołdrski. W 1908 r. właścicielami została rodzina Wize, między innymi Witold Józef Wize (ur.1898 r., zm.1931 r.) - zginął w katastrofie lotniczej, odznaczony Krzyżem Walecznych

I tak do wojny a po wojnie dobra przejął Skarb Państwa Polskiego, a teraz to restauracja i hotel, dworek trochę nadbudowany ale i tak piękny, i własność prywatna i widać tu jeszcze trochę kabli.. trochę remontu

Park krajobrazowy z poł. XIX w dawnych granicach. Cenny starodrzew w wieku 100-220 lat, rośnie tu kilka okazów pomnikowych, ale to piękny park….

A to zdjęcie to początek parku ...

[Lulka]

Jip, bardzo piękne zdjęcia dworku Brodowo, zwłaszcza wnętrza i park mnie zachwyciły.

Antonin zobaczyłam po raz pierwszy miesiąc temu, przedtem tylko w necie.
Warto tam zawitać, choćby przejazdem na doskonałą kawę czy sernik
Twoje zdjęcia oddają piękno tego miejsca, nic dodac, nic ująć.
Mogę tylko dorzucić inne ujęcie, które obrazuje wrażenie, jakie robią na wchodzącym trzy piętra rogaczy

[Lulka]

i ujęcie z góry na resztki naszej uczty

[Lulka]

oraz tablicę pamiątkową poświęconą pobytowi Mistrza

[Lulka]

i piękne drzwi wejściowe z kołatkami.

[Lulka]

Jeszcze pomnik Fryderyka Chopina przed wejściem.
Inne zdjęcia pokrywają się z tymi, które zrobił Jip, nie ma więc sensu ich powielać.

[nutaDo]

Kościelniki położone są ok 20 km od Rynku krakowskiego.
W 1381 jako właściciel Kościelnik występuje Johannes (Jan) Guth heres de Kosczelnik. Od końca lat 80-tych XIV i w ciągu XV dobra te należą do gałęzi rodu Odrowążów piszących się "z Białaczewa", którzy imienia Stras używali jako przydomka.
Od początku XVII majątek był w posiadaniu Stanisława Lubomirskiego, pana na Nowym Wiśniczu, wojewody ruskiego i krakowskiego, wielkiego mecenasa sztuki.
Kolejni właściciele: Stefan Morstin, Lanckorońscy, Dembińscy, Wodziński Eliasz i jego matka - dokonują przebudowy zamku, parku.
Wodziccy przeprowadzili w 1933 roku ostatnią gruntowną restaurację wnętrz. Sprowadzili część wyposażenia z innych swoich rezydencji i przekazali Ossolineum lwowskiemu większą część jednego z największych archiwów prywatnych w ówczesnej Polsce. W 1944 po upadku Powstania Warszawskiego, Wodziccy udostępnili pałac uchodźcom. Zorganizowano tam szpital dla przywiezionych ze stolicy rannych i chorych.
Stefan Wodzicki, ostatni z przedwojennych właścicieli, wraz ze swą żoną Zofią, przynaglony nadciągającymi oddziałami Armii Czerwonej, zabrawszy na dwie ciężarówki co cenniejsze pamiątki, dokumenty i dzieła sztuki oraz książki, zdecydował się opuścić rodzinne gniazdo w końcu stycznia 1945 roku.
Opuszczony pałac podlegał dewastacji -oficyna zachodnia spalona, nie przetrwały piece i kominki, boazerie, sufity zwierciadlane i dekoracje kamieniarskie oraz polichromie ścienne. Z upływem czasu wyrwano obramowania okienne i framugi, parkiety, wybito resztki szyb i zabrano wszystko, co mogło się wydać użyteczne.
Do tego stanu przyczynił się kilkumiesięczny pobyt wojsk radzieckich, potem przypadkowi lokatorzy i zmieniający się często instytucjonalni właściciele.
Wiele lat trwały starania czynione przez rodzinę jak i wiele przyjaznych osób, o oddanie ośrodka dóbr kościelnickich spadkobiercom przedwojennych właścicieli.
W 1998 r., zwrócono Kościelniki Wodzickim. Na mocy umowy rodzinnej zadania odbudowy pałacu i zdewastowanego parku, odtworzenia dawnego ducha miejsca, podjął się obecny właściciel, architekt rewaloryzacji Iwo Nowina Konopka wraz z żoną Zofią z Weissów, historykiem sztuki. Od 2000 roku jest z wielkim trudem odbudowywany.

[jip]

Manieczki
Zespół dworsko – parkowy w Manieczkach związany z postacią generała Józefa Wybickiego we dworze funkcjonowało Muzeum jego imienia obecnie jest nieczynne. Dwór należący do generała Wybickiego nie istnieje. W majątku Manieczki, który wraz wniosła mu w wianie żona Estera Kowalska, Wybicki mieszkał w latach 1781 – 1791 i potem z przerwami aż do swojej śmierci w 1822 roku. Dwór spłonął pod koniec lat 20 – tych XIX wieku, a nowi właściciele Manieczek Grodziccy wybudowali obecny dwór w 1894 roku. Z czasu gdy Manieczki były własnością Józefa Wybickiego zachowała się jedynie kaplica rodowa, położona nieopodal miejsca po dawnym dworze i tam prawdopodobnie zostanie przeniesione Muzeum, oczywiście po odnowieniu, wyremontowaniu,
Dwór obecnie stoi pusty, w stanie znośnym..

i tył

i kaplica w której maja być umieszczone pamiątki po Wybickim

[jip]

Chaławy wieś wzmiankowana w 1366 roku jako własność szlachecka Młodoty, Mikołaja i Rzędziwoja dziedziców Chaław. Obecnie istniejący budynek Dworu o charakterze willi miejskiej zbudowany na początku XIX w. dla ówczesnego właściciela majątku Alfreda Ifflanda, teraz pięknie odrestaurowany dwór i park.. konwersje, wesela, zjazdy, hotel,...

[nutaDo]

Zamek zatorski stoi nad stromym stokiem nad rzeką Skawa w centrum miasta./Małopolska/
Wzniesiony w połowie XV w. z inicjatywy księcia zatorskiego Wacława.
Po zamordowaniu księcia zatorskiego Janusza, Księstwo zatorskie zostało wcielone do Polski.
W XVI w. Starosta Mikołaj Myszkowski przejmuje zamek, który staje się centrum reformacji.
W czasie wojen ze Szwedami /XVII w./ zamek bardzo ucierpiał i nie nadawał się już do zamieszkiwania.
Po I rozbiorze Polski zamek przejęli Austriacy,Piotr Dunin odkupił od rządu austriackiego dobra zatorskie wraz zamkiem. Dokonał jego remontu i przebudowy na wygodną rezydencję.
Kolejni właściciele Poniatowscy, Tyszkiewicze, Wąsowicze i Potoccy dokonywali przebudowy i ozdabiania zamku.
1939 r. - zamek zajął i obrabował Wehrmacht. Stał się on obozem dla kolonistów niemieckich z Wołynia i Besarabii, którzy zajmowali polskie gospodarstwa .
Po wojnie zamek był ruiną. Składowano w nim zboże i inne towary, zamieniono go też na koszary.
Zamek przekazano Rybackiemu Zakładowi Doświadczalnemu.
Obecnie jest zamknięty, z uwagi na toczący się proces spadkowy.

[nutaDo]

Słynne było bogate wyposażenie zamku zatorskiego w XIX w. Potoccy sprowadzili tu wiele wspaniałych dzieł sztuki i pamiątek narodowych.Niestety kolekcja została wywieziona przez Niemców w 1939 r. Wcześniej jednak potomkowie Maurycego Potockiego zdążyli przenieść jakąś jej część do swojego majątku w Jabłonnie.
Bardzo ciekawa historia jest związana z tzw. salą złotą. Znaleziono tam ślady czternastokaratowego złota. Doczekały czasów obecnych także marmurowe kominki, a także płyta z marmuru z tekstem wykutym w języku tureckim, związana ze wzniesieniem meczetu w 1716 r. Odnaleziono ją w miejscowości Dworki.

[nutaDo]

Legendy:
1. Na terenie Zatora dochodziło często do waśni, a najwięcej ich przypadło na okres kiedy właścicielem dóbr zatorskich był hrabia August Potocki, wielki utracjusz i hulaka. Nasiliło się bezprawie i kradzież ryb ze stawów będących własnością hrabiego.
Pewnego dnia za namową karczmarza postanowiono dokonać wielkiej kradzieży ryb z pańskich stawów. Wszelki sprzęt złożono w szopie na zapleczu karczmy. O północy miano wyruszyć na łowy. Przed północą wszyscy przybyli na miejsce zbiórki, lecz wielkie zdziwienie ich ogarnęło, bo na miejscu gospody utworzyło się bajoro, a na jego brzegu stał chciwy oberżysta. Opowiedział im historię sprzed kilku godzin: po zapadnięciu zmroku nagle zerwał się silny wiatr. Karczma zatrzęsła się, zatrzeszczała i w pewnym momencie zapadła się pod ziemię. W taki to sposób została na wieki zagrzebana w mule tajemnica niecności ludzi oraz narzędzia, jakimi się posługiwali.


2. Latem 1240 r, gdy pierwsze wrogie podjazdy tatarskie dotarły do przeprawy przez Wisłę w rejonie Zatora, nie napotkały oporu. Przeszły traktem po śladach za cofającym się wojskiem książęcym do Oświęcimia.
Wieczorem, gdy zauważono zbliżające się wojska nieprzyjacielskie, rycerze pozostający do obrony grodu przystali w końcu na plan przechytrzenia przeciwnika. Nocą część obrońców wyjechała konno i podążyła szlakiem w kierunku zachodnim. Przybywszy do rozwidlenia dróg, gdzie pełno było innych śladów, przekuli koniom kopyta zakładając podkowy odwrotnie.
Wracając tedy do warowni zostawiali ślady ułożone w sposób wskazujący jazdę w kierunku przeciwnym, czyniąc wrażenie, że cała jazda opuściła ten teren i uciekła przed najeźdźcą.
Gdy zagrożenie minęło otworzyli bramy dla uchodźców. Powracający opowiadali o strasznym losie, jaki spotkał wsie i grody kasztelani oświęcimskiej, o tym, że Tatarzy wdarłszy się do Oświęcimia złupili go i spalili, a ludność wymordowali. Dzięki przebiegłości obrońców ocalał i gród nad Skawą położony, i ludzie, którzy uniknęli niewoli jasyrem zwanej.

Legendy opracował: Leszek Żak

[nutaDo]

Stary i Nowy Zamek




Stary Zamek w Żywcu znajduje się na miejscu średniowiecznego zamku, który został zniszczony w 1477 roku w wyniku akcji militarnej wojsk króla Kazimierza Jagiellończyka przeciwko Komorowskim herbu Korczak, za próbę przekazania zamku w ręce Macieja Korwina. Piotr Komorowski, właściciel miasta, wkrótce zmienił orientację polityczną i poparł króla Węgier, Macieja Korwina, który sprzymierzył się z zakonem krzyżackim przeciw Polsce. Pomimo zdrady król ponownie oddał miasto we władanie Komorowskim, którzy w jego centrum wybudowali nowy zamek.
W 1624 r. Żywiec przejęła królowa żona króla polskiego Zygmunta III Wazy, Konstancja Habsburżanka, a następnie Jan Kazimierz. W 1656 r. Szwedzi zdobyli i zniszczyli zamek. Kolejnymi właścicielami zamku byli Wielopolscy, książę Albrecht saski, a od 1838 r. Habsburgowie.
Do 1939 r. zamek znajdował się w rękach Habsburgów. Ostatni właściciel dóbr żywieckich Karol Olbracht Habsburg nie podpisał niemieckiej listy narodowościowej, został internowany, a następnie wyjechał do Skandynawii. W okresie okupacji Niemcy zajęli pomieszczenia zamkowe na cały okres wojny. Po 1945 roku budynek stał się własnością miasta i przeznaczono go na mieszkania lokatorskie, archiwum.W latach 1976 - 1989 władze miasta zdecydowały się na remont zamku. Nastąpiło wykwaterowanie lokatorów.
Obecnie w zamku mieści się muzeum.

[nutaDo]

Nowy zamek -
W 1895 r. Państwo Żywieckie odziedziczył Karol Stefan Habsburg, który zapoczątkował żywiecką linię Habsburgów .
Habsburgowie linii żywieckiej konsekwentnie deklarowali swoją polskość i prowadzili propolską politykę. Karol Stefan był prezesem Polskiej Akademii Umiejętności, a przed i w czasie I wojny światowej był głównym pretendentem do tronu niepodległego Królestwa Polskiego.


Budowę nowego zamku zaprojektowano z polecenia arcyksięcia Albrechta i zakończono w 1911 r. przez arcyksięcia Stefana Habsburga.Urządzenie wnętrz powierzono artystom krakowskim: Tadeuszowi Stryjeńskiemu i Franciszkowi Mączyńskiemu. Arcyksiążę Karol Stefan był miłośnikiem sztuki, za jego sprawą powstał na zamku zbiór obrazów malarzy polskich i europejskich. Pracował dla niego m.in. Wojciech Kossak. Słynna była też kolekcja sreber o wadze około 500 kg zgromadzona na zamku, wywieziona w czasie wojny przez Niemców.
Po wojnie w pałacu została założona szkoła działająca w nim do dziś :Zespół Szkoł Drzewnych i Leśnych.

[nutaDo]

Ciekawostki:
-Postacią XVII- i XVIII-wiecznego Żywca był Andrzej Komoniecki przez czterdzieści lat pełniący funkcję wójta. Stworzył on monumentalną kronikę miejską, "Chronografia albo Dziejopis Żywiecki", w której szczegółowo opisał dzieje miasta i regionu od 1400 do 1729 r. "Dziejopis" jest głównym źródłem historycznym dot. czasów średniowiecznych i nowożytnych. Jego rękopis znajduje się w Muzeum Miejskim.
Legendy:
- Zamek ma swojego ducha w postaci toczącej się beczki. Legenda pochodzi z czasów Skrzyńskich /XV w./, z których jeden z nich znany rabuś został umieszczony w beczce nabitej ćwiekami Tak zapakowanego zbója puszczono z góry, a jego nieszczęsny duch do dziś straszy gości odgłosami toczącej się, upiornej beczki.
-w księżycowe noce po krużgankach i galeriach zamku krąży postać szlachcica pobrzękującego sakiewką. To duch żyjącego na przełomie XVI i XVII w. starosty oświęcimskiego i nowotarskiego Mikołaja Komorowskiego. Słynął on z hulaszczego trybu prowadzenia się i życia ponad stan, roztrwonił rodzinny majątek, pozaciągał mnóstwo długów. Sprowadził więc do żywieckiego zamku fałszerzy, żeby ci, bijąc podrabiane monety, przyczynili się do poprawy stanu jego finansów. Staroście wytoczono proces. Dowodem jego winy była, złożona w depozycie sądowym, sakiewka fałszywych monet. Starosta przebrany za zakonnika wykradł dowód swojej winy z sądu, podrzucając w jego miejsce prawdziwy. Zanim cała sprawa wyszła na jaw i zanim zapadł wyrok konfiskaty mienia, krnąbrny dłużnik, chcąc dopiec upartym wierzycielom uciekł na Podhale.
- żyjąca w XVIII w. Elżbieta Wielopolska, niezwykle elegancka i zabawowa, dość szybko i znacznie uszczupliła swój odziedziczony majątek. Strata była na tyle dotkliwa, że chcąc nie chcąc, musiała porzucić swój ukochany Paryż i wracać do kraju. Żeby pozostać w zgodzie z sobą samą i ze swoją delikatna naturą dama ta sprowadzała specjalnie do prania własnej bielizny wodę wprost z Sekwany, twierdząc, że woda z Soły zupełnie do tych celów się nie nadaje.

[nutaDo]

Pałac Sieniawskich, Czartoryskich znajduje się nad rzeką San, miejscowość Sieniawa k/Rrzeszowa.

Adam Mikołaj Sieniawski, hrabia na Szkłowie i Myszy, kasztelan krakowski, od 1706r. hetman wielki koronny, na pocz XVIII w. rozbudował zabudowania pałacowe, założył tu park i wybudował w latach 1718-1720 pomarańczarnię z dużą ilością rzadkich drzew tropikalnych. Po przebudowie pomarańczarnię zaczęto nazywać od 1726 r. pałacem letnim. Projektodawcą był włoch Giovanii Spazzio.
Po śmierci Adama, po 1731r Sieniawa, zmieniła właściciela - Zofia z Sieniawskich wyszła za mąż za Augusta Czartoryskiego.
W latach 1743-1745 pałac, został rozbudowany,dotychczasowy korpus główny (w zarysie dzisiejszej Wielkiej Sali Cesarskiej) otrzymał boczne pawilony. W tym czasie Czartoryscy już niemal stale przebywali w Sieniawie, ich Pałac był jednym z pierwszych w Rzeczpospolitej.
Książę Adam Kazimierz Czartoryski wraz z żoną Izabelą z Flemingów Czartoryską osiedlili się na stałe w Sieniawie. Ich syn Adam Jerzy brał udział w wojnie z Rosją. Po upadku powstania kościuszkowskiego caryca Katarzyna II zażądała wysłania do Petersburga synów, Adama Jerzego i Konstantego. Adam zaprzyjaźnił się tam z wnukiem Katarzyny, przyszłym carem Aleksandrem, i przeżył namiętny romans z jego żoną.
Kolejno właścicielami Sieniawy byli: syn Adama Jerzego Czartoryskiego – książę Władysław, założyciel Muzeum Czartoryskich w Krakowie, a następnie Syn Władysława, książę Adam Ludwik, żonaty z Marią Ludwiką Krasińską.
W czasie I wojny światowej Pałac w Sieniawie został bardzo zniszczony w wyniku działań wojennych. Książę Adam Ludwik Czartoryski przeznaczył pomieszczenia pałacowe na szpital polowy.
Tragicznym dla pałacu był okres powojenny - II wojna - niszczał, systematycznie rujnowany. Do legendy przeszły ćwiczenia drużyn strażackich, które trenowały gaszenie pożarów na murach świetnego niegdyś kompleksu budynków.
W latach 1998-2002 Agencja Nieruchomości Rolnych dokonała gruntownej odbudowy pałacu, dzięki której Pałac wrócił do dawnej świetności.
Obecnie pałac jest prywatnym hotelem, i stanowi historyczny kompleks sześciu budynków na czele z XVIII-wiecznym Pałacem Książęcym i w otoczeniu 29 ha parku. W skład kompleksu wchodzą oprócz Pałacu Książęcego, Pałac Belweder, Dwór Marszałka, Dworek Generalski, Dworek Myśliwski i Oficyna Dworska.

[nutaDo]

Ciekawostki:

1. Wielka miłość Księżnej Elżbiety Sieniawskiej do bohatera węgierskiego powstania Księcia Siedmiogrodu Franciszka II Rakoczego

"Rakoczy i Sieniawska spotkali się po raz pierwszy w mroźną noc Bożego Narodzenia 1701 r. w Warszawie. Sieniawska pomagała Rakoczemu w nawiązaniu szerszych kontaktów politycznych w Polsce, stworzyła mu bezpieczne warunki przetrwania do czasu wybuchu powstania na Węgrzech, przez dwa lata udzielając w swych włościach schronienia księciu i jego zwolennikom.
Księżna osobiście obdarzała przedzierające się ku granicy węgierskiej zwerbowane oddziały polskich ochotników własnoręcznie wyszywanymi chorągwiami z herbami Rakoczych i wolnościowymi hasłami Pro Patria et Libertate.
Obok Sieniawskiej i jej męża w pomocy dla Rakoczego brało udział również wielu innych magnatów polskich, głównie ze stronnictwa profrancuskiego. Byli wśród nich m.in. prymas – M.S. Radziejowski, wojewoda kijowski – J. Potocki, wojewoda krakowski – M. Kątski i książę Wiśniowiecki".
W lutym 1709 r. doszło do blisko miesięcznej wizyty księżnej Sieniawskiej w rodzinnym zamku Rakoczego w Munkaczu. Książę podczas kilkuletniego trwania powstania wielokrotnie przedzierał się przez Karpaty by spędzić czas z bardzo mu bliską księżną Sieniawską.
Po upadku powstania na Węgrzech w 1711 r. Rakoczy wpierw udał się na emigrację do Polski, gdzie znalazł opiekę u księżnej Sieniawskiej. Pewien czas przebywał w Jarosławiu, a następnie przez Gdańsk, Francję udał się na emigrację do Turcji.
Oprócz spotkań oficjalnych nie brakowało tajnych schadzek miłosnych między Rakoczym i księżną. Sam Rakoczy, już po upadku powstania, przebywając we francuskim klasztorze kamedułów w Grosboise wciąż bił się w piersi za „grzeszną namiętność” do Sieniawskiej.

2. Czartoryscy gościli w Sieniawie wielu znakomitych ludzi miedzy innymi Cara Aleksandra I Romanowa, jak również Tadeusza Kościuszkę, który po bitwie pod Maciejowicami właśnie w Sieniawie dochodził do zdrowia. Na pamiątkę szczęśliwych chwil, jakie tu spędził, pozostawił w parku kamień szczęścia. Legenda głosi, że trzeba siąść na tym kamieniu i pomyśleć życzenie, a na pewno się spełni.
Do Sieniawy ściągali oprócz szlachty, także ludzie kultury i sztuki. Częstymi gośćmi byli tu także Julian Ursyn Niemcewicz i Juliusz Kossak. Juliusz Kossak namalował słynny obraz „Pałac w Sieniawie” obecnie znajdujący się w muzeum Czartoryskich w Krakowie. Odbywały się tutaj liczne bale, zabawy, spotkania literackie i naukowe oraz przedstawienia teatralne. W XIX wieku pałac stanowił centrum intelektualne i kulturalne tego rejonu Polski.
J.Kossak

[Lulka]

Wyczytałam, że w pałacu w Sieniawie podczas II wojny światowej był przechowywany (ukrywany) najsłynniejszy polski obraz „Dama z Łasiczką” Leonarda da Vinci oraz „Portret Młodzieńca” Rafaela Santi.
Dzieła te należały właśnie do rodu Czartoryskich.
Obrazy te były w ścisłej czołówce na liście marszałka Hermana Goeringa, który
po wkroczeniu wojsk niemieckich do Polski w 1939 roku polował na najcenniejsze działa sztuki,
co również później czynił na terenie całej okupowanej Europy.
W miejscu przechowywania obrazów obecnie znajduje się winiarnia i restauracja SIENIAWA PAŁAC HOTEL.
Ostatecznie obrazy przejęte przez SS trafiły na Wawel do Generalnego Gubernatora Hansa Franka,
a docelowo miały stanowić cześć osobistej kolekcji Adolfa Hitlera w nowotworzonym muzeum w Linzu.
Obraz Leonarda "Dama z gronostajem" został w 1946 został ponownie sprowadzony do Krakowa, a ponieważ muzeum Czartoryskich pozostaje w remoncie, jest wystawiony obecnie na Wawelu.
Miałam okazję podziwiać go w zeszły weekend.

NutaDo, bardzo ciekawie przedstawiłaś nam Sieniawę i historię związaną z tym pałacem.
Pozdrawiam.

[nutaDo]

Lulka - cieszę się z ciekawego uzupełnienia do historii pałacu w Sieniawie.
Liczę na dalsze wsparcie na tym wątku.
Pozdrawiam serdecznie.

[nutaDo]

W 1829 roku w Brynku powstał zespół parkowo pałacowy z inicjatywy księcia Adolfa zu Hohenlohe-Ingelfingen. Pałac pierwotnie został zbudowany przez Bernarda von Rosenthala z Wrocławia a następnie został kupiony przez rodzinę Donnersmarcków.
W 1908 r Hugo II Henckel von Donnersmarck, zlecił przebudowę, a właściwie budowę pałacu wrocławskiemu architektowi, Karolowi Grosserowi. Po wschodniej stronie rozpościera się mały ogród botaniczny a od strony Boruszowic piękne zabudowania dworskie, dziedziniec, zegarowa wieża ciśnień i oficyna.
Przed wojną siedzibę utworzył sobie tutaj Hitlerjugend, rodzinę hrabiowską wypędzono do skromnego domku, który dziś przylega do bramy głównej. Obecnie na terenie pałacu znajduje się technikum leśne z internatem.